Чӑвашстат Чӑваш Енри халӑх йышне шутланӑ. Ведомство пӗлтернӗ тӑрӑх, 2017 ҫулхи кӑрлач уйӑхӗн 1-мӗшӗ тӗлне пирӗн республикӑра1235992 ҫын пурӑнать. Иртнӗ ҫулхи кӑрлачӑн 1-мӗшӗнче ку кӑтарту 1236628 ҫынпа танлашнӑ.
Республикӑра халӑх йышӗ чакса пырать. Хуласенче 766202 ҫын пурӑнать. Пӗлтӗрхипе танлаштарсан, 8138 ҫын ытларах. Ялсенче 469790 ҫын кун кунлать. Пӗлтӗрхипе танлаштарсан, 8774 ҫын сахалрах.
Халӑх ытларах Шупашкарта тӗпленнӗ: 489158 ҫын. Муниципалитетсен хушшинче чи нумай йыш – Шупашкар районӗнче (62415). Унтан - Ҫӗрпӳ районӗ (35991), Канаш районӗ (35726). Чи сахал йыш – Ҫӗмӗрле районӗнче (9127).
Паян медицина ӑслӑлӑхӗсен докторӗ Григорий Алексеев профессор 90 ҫул тултарнӑ. Чӑваш Енӗн Сывлӑх сыхлавӗн министерствин сайтӗнче ӑна халалласа вырнаҫтарнӑ пысӑк статьяра юбилей уншӑн кӑна мар, ӗҫтешӗсем пулнисемшӗн, тӑванӗсемшӗн тата Чӑваш Енӗн сывлӑх сыхлав отраслӗн историйӗпе кӑсӑкланакансемшӗн пӗлтерӗшлине палӑртнӑ.
Григорий Алексеевич 1927 ҫулта Ҫӗрпӳ районӗнчи Вӑрӑмҫут ялӗнче ҫуралнӑ. Тем тӗрлӗ медальпе орден кавалерӗ пулса тӑриччен вӑл нумай вӗреннӗ, нумай ӗҫленӗ. 1942 ҫулта ҫичӗ класс пӗтернӗ хыҫҫӑн вӑл Ҫӗрпӳри фельдшерпа акушер шкулне кӗнӗ. Фельдшерта тӗрлӗ ҫӗрте ӗҫленӗ хыҫҫӑн вӑл Мускаври стоматологи институтне вӗренме кӗрет. Тӑван тӑрӑха хӗрлӗ дипломпа таврӑннӑ специалиста кӗҫех республика пульницине тӗп тухтӑрӗн тивӗҫне пурнӑҫлама шанаҫҫӗ. Шӑл тухтӑрӗсене 1960 ҫулта Шупашкарта вӗрентме тытӑнаканни те вӑлах пулнӑ.
Тӗлӗнетӗп хамӑн паллаканӑмсенчен. Ҫӗрпӳ районӗнчи пӗр ялта пурӑнаҫҫӗ вӗсем. Кӳршӗллӗ Вӑрмар районӗнчен киле кайса кӗнӗ арҫын Ҫӗрпӳрен инҫех мар ялта ҫемйипе пурӑнать. Арӑмӗ те манашкал чӑвашах. Хӑй те манашкал чӑвашах. Вырӑнти ял хуҫалӑх предприятийӗ ура ҫинче ҫирӗп тӑнӑ вӑхӑтра иккӗшӗ те унта ӗҫленӗ: пӗри — фермӑра, тепри — механизаторта. Хальхи вӑхӑтра иккӗшӗ те Ҫӗрпӗве кайса вырнаҫнӑ: пӗри — стройкӑна, тепри — урам шӑлма. Ҫаксен хӗрӗпе ывӑлӗ те Ҫӗрпӳри шкула ҫӳреҫҫӗ.
«Мӗнрен тӗлӗннӗ-ши ҫак статья авторӗ? Пӗлӗшӗсем ялта пурӑнса хулара ӗҫленинчен-ши е лешсен ӗҫ вырӑнӗ тивӗҫтерменнинчен-ши?» — тесе пуҫ ватакансем ыйту хуравне кӗҫех тупӗҫ. Ҫук, ӑҫта тата кам ӗҫлени тӗлӗнтермест мана. Хайхи ҫак икӗ этем ачисемпе чӗлхисене хуҫа-хуҫа (акцентшӑн ӳпкелес килмест-ха, анчах вӗсен акценчӗ хӑлхана ытла та касать) вырӑсла пакӑлтатни. Лешсем те ашшӗпе амӑшне шелле пӗлмеҫҫӗ — вырӑсла калаҫаҫҫӗ. Илтмесен е уҫӑмлатмалли тупӑнсан: «Чо?» — тесе ыйтаҫҫӗ. Тепре шӑнкӑравласа калаҫмалли пулсан «созвОнимся» тесе килӗшсе татӑлаҫҫӗ.
Кӑҫал республикӑна шкул ачисене илсе ҫӳремелли 16 ҫӗнӗ автобус килнӗ. Пӗтӗмӗшле хакӗ — 32,4 миллион тенкӗ.
ЧР Вӗренӳ министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, муниципалитетсене 17 ҫын вырнаҫакан — 7 автобус, 23 ҫын кӗрекен — 5 автобус, 20 ҫын лармалӑх 4 автобус парӗҫ. Вӗсем 2007 ҫулта кӑларнӑ транспорта улӑштарӗҫ. Хӑш-пӗр ҫӗрте ҫӗнӗ маршрут уҫӗҫ.
Автобуссене Элӗк, Патӑрьел, Вӑрнар, Йӗпреҫ, Канаш, Куславкка, Комсомольски, Муркаш, Пӑрачкав, Ҫӗрпӳ, Ҫӗмӗрле, Елчӗк, Тӑвай районӗсене, Ҫӗмӗрле хулине парӗҫ.
Чӑваш Енри хаҫатсем кӑҫал та «Золотой фонд прессы—2017» (чӑв. Прессӑн ылтӑн фончӗ—2017) Пӗтӗм Раҫҫейри конкурсра ҫӗнтерсе пахалӑх паллине тивӗҫнӗ.
Прессӑн ылтӑн фондне ҫӗршыври ертсе пыракан аслӑ шкулсен журналистика факультечӗн пайташӗсем хаклаҫҫӗ. Пахалӑх паллине виҫӗ степеньпе параҫҫӗ.
Маларах каланӑ экспертсем шухӑшланӑ тӑрӑх, пӗрремӗш степеньлӗ пахалӑх паллине Чӑваш Енри икӗ журнал: «Агромаш» тата «Моя Империя» — тивӗҫ. II степеньлӗ пахалӑх паллине пирӗн республикӑра тухса тӑракан ҫичӗ хаҫата пама йышӑннӑ: «Советская Чувашия», «Республика», «Грани», Вӑрнар районӗнчи «Ҫӗнтерӳ ҫулӗ», Йӗпреҫ районӗнчи «Ҫӗнтерӳшӗн», Хӗрлӗ Чутай районӗнчи «Пирӗн пурнӑҫ», Етӗрне районӗнчи «Ӗҫ ялавӗ». Ҫӗрпӳ районӗнчи «Цивильский вестник» III степеньлӗ журнала тивӗҫнӗ.
Раштав уйӑхӗн 29-мӗшӗнче Ҫӗрпӳ районӗнче кинотеатр тата культура ҫурчӗ уҫӑлнӑ. Халӗ ҫӗрпӳсем пахалӑхлӑ кино курма пултарӗҫ. Сасси те лайӑх пулӗ.
«Асам» кинозал культура аталанӑвӗн центрӗнче уҫӑлнӑ. Кинозалта юсав ӗҫӗсем ирттернӗ, ҫемҫе креслӑсем лартнӑ. Ҫӗнӗ хатӗр-хӗтӗр туянмашкӑн 5 миллион тенке яхӑн тӑкакланӑ. Укҫа-тенке Кино фончӗ уйӑрнӑ. Фонд 100 пин ытла ҫын пурӑнман пӗчӗк хуласенче кинозалсене ҫӗнетмешкӗн укҫа уйӑрать.
Кинозала чи малтан шкул ачисем килнӗ. Вӗсем Раҫҫейре ӳкернӗ «Снежная королева 3: Огонь и лед» фильм пӑхнӑ. Ял ҫыннисемшӗн тата районшӑн ку тахҫантанпах кӗтнӗ пулӑм.
Кӑҫал та пирӗн республикӑра Ҫӗнӗ ҫулти вӑрӑм канмалли кунсене усӑллӑ ирттерме май туса парӗҫ. «Новогодний лабиринт» (чӑв. Ҫӗнӗ ҫулти пӑтрашуллӑ ҫулсем) ятлӑ мероприятисен ярӑмӗ кӑрлачӑн 2-мӗшӗнче уҫӑлӗ те республикӑри сакӑр района илсе ҫитерӗ.
Ку проекта республикӑн Культура министерстви кӑҫалхи ҫӗнӗлӗх, анчах вӑл пӗлтӗрхи ҫавӑн йышши мероприятисенчен амаланнине палӑртать. Астӑватӑр пулӗ, пӗлтӗр, чӑн та, «Время отдыхать в Чувашии» (чӑв. Чӑваш Енре канма вӑхӑт) проекта хута янӑччӗ.
Кӑҫалхи «Ҫӗнӗ ҫулти лабиринт» хайӗн географине анлӑлатнӑ. Кӑрлачӑн 2-мӗшенче Муркаш районӗнче кӗтеҫҫӗ, 3-мӗшӗнче – Етӗрне тата Элӗк районӗсенче, 4-мӗшӗнче – Сӗнтӗрвӑрри районӗнче, 5-мӗшӗнче – Ҫӗнӗ Шупашкарта, 6-мӗшӗнче – Хӗрлӗ Чутай районӗнче, 7-мӗшӗнче — Ҫӗрпӳ тата Йӗпреҫ районӗсенче. Куракан валли вӗсенче кашнинчех ятарлӑ программӑсем хатӗрленӗ.
Ҫӗрпӳ районӗнчи шкулсенче вӗренекенсем республикӑн Патшалӑх Канашӗн депутачӗн Николай Курчаткинӑн парнисене ҫӗнсе илессишӗн волейболла вылянӑ.
Депутат ачасем умӗнче тухса каланӑ чухне спортӑн ҫак енӗ кӑсӑклӑ та нумай енлӗ вӑйӑ пулнине палӑртнӑ. Унти кӑтарту ушкӑнри кашни ҫын епле вылянинчен килет.
Николай Курчаткин парламентари парнине ҫӗнсе илессишӗн ултӑ ушкӑн ӑмӑртнӑ. Вӗсем пурте вӑййа лайӑх хатӗрленнӗ. Ҫапах та Кӑнарти вӑтам шкулти ушкӑна ҫитекен пулман. Иккӗмӗш вырӑна Ҫӗрпӳри 1-мӗш вӑтам шкул команди тухнӑ, виҫҫӗмӗшӗнче — Опытный поселокри волейболистсем.
Муниципалитетри ӑмӑртура ҫӗнтернӗ Кӑнар шкулӗнч волейболистсен ушкӑнӗ Чӑваш Республикин шкулти волейбол лигинче ӑсталӑха кӑтартӗ.
Ҫӗрпӳ районӗнчи Михайловкӑра ӗнер Казахстан поэчӗн Жубан Молдагалиевӑн тата тӑван халӑхӑмӑрӑн классикӗн Ҫеҫпӗл Мишшин бюсчӗсене уҫнӑ. Вӗсем иккӗшӗ те — халӑх поэчӗсем.
Вырӑнти Культура ҫурчӗ умӗнчи лапама ӗнер тӗрлӗ шайри тӳре-шара пуҫтарӑннӑ. Официаллӑ тепӗр сӑлтав та пулнӑ: республикӑра Пӗрлехи информаци кунӗ иртнӗ.
Бюстсене уҫма хутшӑннӑ ЧР культура, наци ӗҫӗсен тата архив ӗҫӗсен министрӗ Константин Яковлев, Ҫӗрпӳ районӗн пуҫлӑхӗ Татьяна Баранова тата райадминистраци пуҫлӑхӗ Александр Казаков, республикӑн Патшалӑх Канашӗн депутачӗ Николай Курчаткин икӗ халӑхӑн ҫак поэчӗсене тӑван халӑха юратни ҫыхӑнтарнине палӑртса хӑварнӑ. Казахстанри делегаци те Михайловкӑри савӑнӑҫлӑ пулӑма хутшӑннӑ.
Ҫӗрпӳ район администрацийӗн сайтӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, унта хӑш-пӗр маршрутпа автобус ҫӳреттерессине «Чӑвашавтотранс» ҫӗнӗрен пуҫарса янӑ. Раштавӑн 16-мӗшӗнчен тытӑнса, акӑ, «Чебоксары-1 — Степаново» (чӑв. Шупашкар-1 — Ямаш) маршрутпа турттарма тытӑннӑ. Раштавӑн 22-мӗшӗнчен пуҫласа «Чӑвашавтотранс» автобусӗсем 175-мӗш номерлӗ маршрутпа «Цивильск—Словаши» (чӑв. Ҫӗрпӳ—Славаш) тата 217-мӗш маршрутпа «Вурумсют—Цивильск—Чебоксары» (чӑв. Вӑрӑмҫут—Ҫӗрпӳ—Шупашкар) ялӗсене хулапа ҫыхӑнтарӗҫ.
Сӑмах май, иртнӗ уйӑхӑн 29-мӗшӗнче «Чӑвашавтотрансӑн» Вӑрмарти пассажирсен автотранспорт предприятийӗн водителӗсем забастовка ирттернӗччӗ: ирпе вӗсем ӗҫе тухманччӗ. Аса илтеретпӗр, ҫапла хӑтланма ӗҫ укҫине тӑватӑ уйӑх илейменни хистенӗ.
+3.3 °C